Dopełniacz saksoński, czyli jedyna pozostałość po fleksji w języku angielskim

O tym, jak bardzo język angielski różni się od polskiego wiadomo każdemu, kto kiedykolwiek się go uczył. Bardzo istotną różnicą jest fakt, iż polszczyzna ma charakter fleksyjny – słowa odmieniają się przez przypadki. I podczas gdy u nas istnieją słowa takie jak: kot, kotu, kocie, kotom, kotach itd., tak w języku angielskim zawsze użyjemy słów cat lub cats.

Obecnie jedyna pozostałość po fleksji, jaką możemy dostrzec w języku angielskim, to dopełniacz saksoński (ang. Saxon Genitive).

Czym jest dopełniacz saksoński

Podobnie jak dopełniacz w języku polskim odpowiada on na pytania kogo? czego?, choć właściwie należałoby użyć zwrotu do kogo/czego należy?. Używamy go bowiem w celu określenia przynależności przedmiotu do osoby (np. Mike’s book – książka Mike’a) oraz relacji między ludźmi (Mike’s wife – żona Mike’a).

Jak można zauważyć w powyższych przykładach, najpierw zapisujemy rzeczownik oznaczający posiadacza, a dopiero po nim występuje należąca do niego rzecz lub osoba, z którą jest w relacji.

Wygląd oraz zastosowanie dopełniacza saksońskiego

Dopełniacz saksoński łączy się z rzeczownikami i przybiera formę apostrofu z s (‘s) lub samego apostrofu (‘).

Dopełniacz w formie ‘s łączy się z:

• rzeczownikami w liczbie pojedynczej – man’s car (samochód mężczyzny);
• nieregularnymi rzeczownikami w liczbie mnogiej – children’s breakfast (śniadanie dzieci).

W przypadku, kiedy podano imię i nazwisko, tytuł królewski lub funkcję danej osoby, wtedy dopełniacz dodajemy do nazwiska oraz po ostatnim członie tytułu:

• Matt Smith’s book (książka Matta Smitha);
• Prince Philip’s funeral (pogrzeb księcia Filipa);
• Queen Elizabeth’s husband (mąż królowej Elżbiety).
• By utworzyć formę dopełniacza dwóch sąsiadujących ze sobą rzeczowników, dodajemy ‘s tylko do ostatniego z nich, czyli np. Ben and Jerry’s dog – pies Bena i Jerry’ego. Natomiast, gdyby psy były dwa i jeden należał do Bena a drugi do Jerry’ego, to należałoby dodać dopełniacz saksoński do obydwu imion: Ben’s and Jerry’s dogs.

Dopełniacz saksoński przybiera formę samego apostrofu (‘ ) w zwrotach z:

• regularną liczbą mnogą rzeczownika zakończoną na -s, np. boys’ bikes (rowery chłopców), girls’ dolls (lalki dziewczynek);
• przy imionach i nazwiskach zakończonych na -s możemy dodać sam apostrof (‘) albo ‘s, np. Dickens’/Dickens’s books (książki Dickensa), Jess’/Jess’s headphones (słuchawki Jess).

Dopełniacz saksoński ma swoje zastosowanie także:

• w wyrażeniach dotyczących czasu, np. yesterday’s newspaper (wczorajsza gazeta), a three days’ journey (trzydniowa podróż), a five minutes’ walk (pięciominutowy spacer);
• przy nazwach krajów, miast, mórz, rzek czy planet i gwiazd, np. Poland’s industry (przemysł Polski), the Nil’s floods (wylewy Nilu), the sun’s eclipse (zaćmienie słońca).

Dopełniacz saksoński vs wyrażenie z przyimkiem of

Jeśli przypomnicie sobie nazwy sklepów, to odkryjecie, że przykłady dopełniacza saksońskiego były Wam znane nawet przed poznaniem nazwy tego zagadnienia. W nazwach sklepów, gabinetów i biur rzeczownik może funkcjonować bez drugiego rzeczownika. Zazwyczaj pomija się wtedy słowo shop, office, surgery itp.: baker’s (piekarnia), florist’s (kwiaciarnia), doctor’s (gabinet lekarski), travel agent’s (biuro podróży).

Jednak kiedy mówimy o rzeczownikach nieożywionych, zamiast dopełniacza saksońskiego użyjemy przyimka of po rzeczowniku: the end of the song (koniec piosenki), the door of the house (drzwi domu), the centre of the city (centrum miasta).

Natomiast jeżeli wspominamy o organizacjach, dozwolone jest użycie obydwu form: the company’s name/the name of the company (nazwa firmy).

Przykłady użycia dopełniacza saksońskiego w nazwach produktów

Warto także zwrócić uwagę na przykłady zastosowania dopełniacza saksońskiego, które otaczają nas na co dzień. Należą do nich między innymi nazwy firm takich, jak dobrze wszystkim znany McDonald’s. Trzeba wspomnieć przy tym o nazwach produktów – np. Hershey’s czy M&M’s. Podczas gdy Hershey’s to po prostu czekolada wyprodukowana przez firmę Hershey, nazwa M&M’s jest skrótem pochodzącym od nazwisk twórców tych słodyczy – Forresta Marsa i Bruce’a Murriego.

Dlatego – podczas najbliższych zakupów – zwróćcie uwagę na nazwy produktów. Istnieje duża szansa, że odkryjecie takich nazw więcej.