Wypowiedź pisemna – najważniejsze zasady (język angielski)

Tworząc wypowiedź pisemną w języku angielskim, uczeń powinien kierować się podstawowymi zasadami, które pomogą mu stworzyć dobrze napisany oraz poprawny tekst. Najważniejsze w pracach pisemnych jest to, by odnieść się do wszystkich punktów polecenia i je rozwinąć, zachowując przy tym podany limit słów. Istotne są jednak również takie elementy jak: treść, spójność, logika, poprawność gramatyczna oraz ortograficzna, różnorodność środków językowych.

Treść

Podstawowym warunkiem, który pomoże zdobyć komplet punktów na egzaminie, jest zawarcie oraz rozwinięcie wszystkich punktów znajdujących się w treści zadania. Każdy z nich powinien znaleźć się w osobnym akapicie, warto je także ułożyć w tej samej kolejności, w jakiej występują w poleceniu. Należy również zadbać o:

• rozwinięcie każdej informacji, nawiązując do tematu, np. poprzez wyrażenie swojej opinii, opisanie doświadczenia, zawarcie anegdoty lub podanie przykładów;
• stworzenie planu wypowiedzi oraz notatek (pomysłów na rozwinięcie punktów) przed rozpoczęciem pisania – dzięki temu nic nie zostanie pominięte;
• przeliczenie liczby wyrazów przed oddaniem pracy: tekst zbyt krótki należy rozwinąć, a zbyt długi skrócić, kierując się treścią polecenia.

Logika i spójność wypowiedzi

Spójność oznacza, że coś jest złożone z elementów tworzących logiczną oraz uporządkowaną całość. Tekst charakteryzujący się tą cechą jest zatem przemyślany i zorganizowany w taki sposób, że nie wywołuje u odbiorcy wątpliwości ani problemów ze zrozumieniem. Bardzo pomocnym narzędziem, które pozwoli napisać logiczny oraz spójny tekst, jest plan wypowiedzi. Dzięki niemu nie tylko o niczym nie zapomnimy, ale również pozwoli on nam przeanalizować dogłębnie polecenie i odpowiedzieć na pytania:

• Co mam napisać? – określa formę wypowiedzi, np. e-mail, list, wpis na blogu/forum, wiadomość itd.
• Jak to napisać? – określa kolejność informacji.
• Kto jest odbiorcą tekstu? – określa dobór środków językowych, słownictwa oraz styl (formalny/nieformalny).

W logicznym połączeniu akapitów pomogą spójniki. Dzięki nim części tekstu stworzą spójną całość. Do takich spójników należą np.: 

• although (mimo że), 
• because (ponieważ), 
• also (także), 
• then (wtedy), 
• but (ale), 
• so (więc), 
• and (i), 
• until (dopóki), 
• while (podczas gdy), 
• especially (w szczególności), 
• for example (na przykład) itd.

Zakres środków językowych

Na dobór słownictwa wpływ mogą mieć różne czynniki: treść polecenia, temat pracy pisemnej, forma wypowiedzi (np. styl formalny lub nieformalny) oraz jej odbiorca. Przykładowo: jeśli piszemy list do kolegi/koleżanki, wtedy użyjemy prostszego słownictwa i zwrotów nieformalnych (dozwolone formy skrócone, np. I’m, you’ve). W przypadku tekstu formalnego musimy jednak zastosować język bardziej oficjalny (dopuszczalne są tylko formy pełne, np. I am, you have).

Ponadto dobrane słowa i wyrażenia powinny ściśle nawiązywać do tematu, który poruszamy, np. wyrażania prośby, przedstawienia propozycji, zaproszenia na uroczystość, opisu wydarzenia itp. Aczkolwiek słownictwo powinno być także zróżnicowane i bogate synonimy, które pomogą uniknąć zbędnych powtórzeń. W związku z tym wskazane jest też rezygnacja ze słów pospolitych takich jak good (dobry, przyjemny, stosowny) i nice (ładny, miły, przyjemny). Można je zastąpić bardziej wyszukanymi przymiotnikami, np.: interesting (ciekawy), wonderful (wspaniały), amazing (niesamowity), perfect (idealny), original (oryginalny) itp. W szukaniu słów zbliżonych znaczeniowo dobrze sprawdzi się słownik synonimów (ang. thesaurus).

Poprawność środków językowych

Najlepiej zawsze zaczynać przygotowanie pracy od pisania na brudno. Czytelnie przepisana wypowiedź pisemna niezawierająca poprawek jest przyjaźniejsza dla odbiorcy, ponieważ lepiej się ją czyta i wyróżnia się schludnością. Po napisaniu pracy warto przeczytać ją ponownie w celu wyeliminowania ewentualnych błędów leksykalnych, ortograficznych lub gramatycznych, dlatego koniecznie sprawdź, czy:

• użyłeś/aś odpowiedniego słownictwa, które pasuje do tematu;
• wszystkie słowa zostały zapisane poprawnie (małą oraz wielką literą) i nie pojawiają się żadne literówki;
• wszystkie użyte czasy gramatyczne są uzasadnione, np. jeśli opisywane wydarzenia miały miejsce w przeszłości, to czy użyłeś/aś czasów przeszłych oraz odpowiednich form czasowników;
• istnieje zgodność między osobą/zaimkiem osobowym a formą czasownika w czasach teraźniejszych.

Inne wskazówki pozwalające poprawić jakość tekstu

Aby uczynić tekst jeszcze lepszym i bardziej przyjaznym odbiorcy, dobrze jest zastosować techniki takie jak:

• unikanie nagromadzenia rzeczowników; lepiej zastępować je czasownikami, które nadają tekstowi dynamiczny charakter, np.

👎🏻 We had a discussion about the issue. (Odbyliśmy dyskusję na ten temat.),
👍🏻 We discussed the issue. (Omówiliśmy temat.);

• używanie dużej liczby różnych przymiotników – sprawiają one, że opisy są ciekawsze;
• nienadużywanie czasownika to be (być) oraz there’s/there are (jest/są), np.

👎🏻 There are many people who work as teachers. (Jest dużo osób, które pracują jako nauczyciele.),
👍🏻 Many people work as teachers. (Wiele osób pracuje jako nauczyciele.);

• używanie prostych zdań, unikanie tych wielokrotnie złożonych;
• strona bierna (passive voice) jest częściej stosowana w stylu formalnym, dlatego pisząc tekst nieformalny, lepiej zastąpić ją stroną czynną (active voice).

Materiały źródłowe