W artykule
Według słownika artykuł to tekst publicystyczny, naukowy, literacki zamieszczony w czasopiśmie lub w książce. Celem jego napisania jest publikacja. Obecnie artykuły ukazują się coraz częściej także w internecie. Od 2015 roku wspomniana dłuższa forma wypowiedzi pisemnej może się pojawić na maturze rozszerzonej z języka angielskiego. W tym wpisie poznacie tajniki pisania artykułu publicystycznego.
Cel artykułu i jego cechy
Autor pisze artykuł, by przedstawić swoje stanowisko wobec problemu lub zjawiska zawartego w poleceniu na egzaminie maturalnym. W tej formie wypowiedzi mogą pojawić się elementy różnych form pisemnych, takich jak: rozprawka, opowiadanie, sprawozdanie, opis, recenzja, relacja, opinia lub komentarz odautorski.
Dobrze napisany artykuł powinien:
- zainteresować i przyciągnąć uwagę;
- wzbudzić refleksję;
- pokazać coś nowego;
- zachęcić do działania w danej sprawie lub podjąć próbę kształtowania opinii.
Pisząc artykuł na maturze rozszerzonej z angielskiego pamiętajcie, aby:
- stworzyć wstępny plan swojej wypowiedzi (na maturze najlepiej wykorzystać do tego brudnopis), co pomoże uniknąć chaosu w wypowiedzi;
- wyobrazić sobie typ czytelnika, do którego tekst będzie skierowany i którego zainteresuje bez względu na to, czy jest już zaznajomiony z tematem, czy czyta o nim po raz pierwszy;
- dopasować język do czytelnika i podanego miejsca publikacji, np. pisząc na szkolną stronę internetową, możemy użyć elementów języka nieformalnego (skrócone formy czasowników, idiomy), ale jeśli zgodnie z poleceniem artykuł miałby pojawić się w gazecie, to wtedy odpowiedniejszy będzie styl formalny;
- wykorzystać w wypowiedzi przykłady oraz cytaty mające potwierdzić zawarte w niej informacje;
- wykorzystywać różne środki językowe, np. metafory, porównania oraz pytania i powtórzenia, jednak należy uważać, by ich nie nadużywać;
- używać szerokiej gamy słownictwa: tam gdzie jest to możliwe, stosować synonimy najczęściej powtarzającego się słownictwa oraz dużą liczbę przymiotników i przysłówków;
- nie przekroczyć limitu słów, który na egzaminie maturalnym jest bardzo ważny i wynosi 200–250 słów, ponieważ może to skutkować utratą cennych punktów, a sam artykuł będzie dla egzaminatora za długi oraz zwyczajnie nudny;
- po napisaniu artykułu przeczytać całość po raz kolejny; pozwoli to wyłapać wszelkie błędy logiczne i gramatyczne, które mogą się wkraść do tekstu.
Budowa artykułu i charakterystyka jego części
Tytuł
Tytuł powinien być chwytliwy i wzbudzać ciekawość czytelnika. Dobrze jest zawrzeć w nim grę słów lub pasujący do treści idiom (styl nieformalny).
W tytułach:
- pomijamy czasownik to be;
- pomijamy przedimki a, an, the;
- nie stawiamy kropki na końcu – nawet jeśli to zdanie;
- w miarę możliwości pomijamy czasowniki;
- stosujemy skróty bez kropek (np. US, UK).
Wstęp
Pierwszy akapit, czyli wstęp, powinien służyć zapoznaniu się czytelnika z tematem artykułu. Zawiera także podstawowe informacje niezbędne do zrozumienia toku rozumowania autora. Wstęp ma na celu zachęcić do dalszego czytania. Będzie on ciekawszy, jeśli zawrzecie w nim pytanie retoryczne, obalicie jakiś często powtarzany mit lub przytoczycie anegdotę. Można, a nawet powinno się, zamieścić w tej części własną opinię na opisywany temat. Poprawne zastosowanie strony biernej (ang. passive voice) lub inwersji (ang. inversion) także urozmaici tekst.
Rozwinięcie
Powinno ono stanowić główną i najbardziej rozbudowaną część tekstu oraz obejmować dwa akapity. Jest to miejsce na opis (np. własnych przeżyć) / uzasadnienie / wyjaśnienie / przykład / statystyki / własne opinie oraz ich wytłumaczenie. Treść polecenia pozwoli zdecydować, które z powyższych elementów uwzględnić w części głównej. Zazwyczaj wymagane są dwa, więc należy je kolejno omówić w akapicie 2. i 3.
Zakończenie
Końcowy akapit artykułu powinien podsumować ogólne odczucia autora wobec opisywanego tematu. Część ta musi być zgodna zarówno z tematem, wstępem, jak i myślą przewodnią z rozwinięcia. Dobrze, jeśli zawiera pytanie (np. What do you think? – A ty co uważasz?), apel (np. Join us now! – Dołącz do nas już teraz!) lub zachętę (np. Think about it next time you go shopping. – Pomyśl o tym, kiedy następnym razem pójdziesz na zakupy.) skierowane do czytelnika.
Zwroty przydatne podczas pisania artykułu
W zależności od tematu artykułu można użyć innego zestawu wyrażeń, które będą dopasowane do jego specyfiki, treści oraz podejścia do tematu, jakie przyjął autor. Poniżej znajdziecie przykłady różnych wyrażeń – mogą okazać się pomocne i, odpowiednio wykorzystane, wzbogacą wypowiedź, a także sprawią, że tekst będzie bardziej dynamiczny, ciekawszy dla odbiorcy. Wyrażenia zostały pogrupowane pod kątem budowy artykułu, ale niektóre z nich można także zastosować w innych częściach – w szczególności te służące do wyrażania własnej opinii i spójniki.
Wstęp
Przykładowe zwroty
- Do you know that …? (Czy wiesz, że…?)
- Did you know that …? (Czy wiedziałeś/aś, że…?)
- Have you ever wondered why/how …? (Czy zastanawiałeś/aś się kiedyś, dlaczego/jak…?)
- Have you ever dreamt of …? (Czy kiedykolwiek marzyłeś/aś o…?)
- Have you ever heard of …? (Czy słyszałeś/aś kiedyś o…?)
- Did you hear about …? (Czy słyszałeś/aś o…?)
- What would you do if …? (Co byś zrobił/a, gdyby…?)
- What do you think about …? (Co myślisz o…?)
- What would you say if I told you that …? (Co byś powiedział/a na to, że…?)
- According to the latest research … (Według ostatnich badań…)
- Are you one of those people who …? (Czy jesteś jedną z tych osób, które…?)
- As … once said: ‘…’ (Jak powiedział/a kiedyś…)
- What is interesting … (Co ciekawe…)
- Imagine/Suppose … (Wyobraź sobie/Zakładając…)
- Can you imagine …? (Czy potrafisz sobie wyobrazić…?)
- By and large, … (Ogólnie rzecz biorąc,…)
- For starters, … (Na początek/Na dzień dobry…)
- I must tell you about … (Muszę ci powiedzieć o…)
- I’m sure you’d agree … (Jestem pewny/a, że się zgodzisz…)
- You absolutely must … (Koniecznie musisz…)
- You wouldn’t believe … (Nie uwierzysz…)
- Nowadays almost everyone … (W dzisiejszych czasach prawie każdy…)
- As … is becoming more popular, more and more people … (Ze wzrostem popularności … coraz więcej osób…)
- Public opinion has always been divided on the subject of … (Opinię publiczną zawsze dzielił temat…)
- There has been a lot of discussion in the media about … (W mediach dużo dyskutuje się o…)
- Most people believe that … (Większość ludzi wierzy, że…)
- Nowadays almost everyone … (W dzisiejszych czasach prawie każdy…)
- More and more teenagers … (Coraz więcej nastolatków…)
- Lately, a lot of people have been talking about … (Ostatnio większość ludzi mówi o…)
- I strongly believe that … (Bardzo mocno wierzę, że…)
- As I see it … (Według mnie…)
Rozwinięcie
Ostrożne wyrażanie opinii
- It seems/appears that … (Wydaje się, że…)
- It would seem/appear that … (Wydawałoby się, że…)
- It is believed / recognised / thought that … (Uważa się, że…)
- It is said/claimed that … (Mówi się, że…)
- There is little/no doubt that … (Nie ma wątpliwości, że…)
- There is some doubt … (Istnieją pewne wątpliwości…)
- People often claim that … (Ludzie często twierdzą, że…)
- Some people argue that … (Niektórzy ludzie uważają, że…)
- … is thought / said / believed to … (Mówi/Uważa się, że …)
- Scientists claim/argue that … (Naukowcy twierdzą, że…)
- It seems clear / obvious / evident that … (Wydaje się jasne / oczywiste / ewidentne, że…)
- According to a popular opinion … (Według powszechnej opinii…)
Wyrażenia wprowadzające
- In general … (Ogólnie mówiąc…)
- The issue is … (Problem w tym, że…)
- It is essential … (Ważne jest, aby …)
- Apparently, … / On the surface, … / Seemingly, … (Pozornie … / Na pierwszy rzut oka…)
- As far as… is concerned, … (Jeżeli chodzi o…)
- Let’s/Let us suppose that … (Załóżmy, że…)
- The issue/problem is/will be … (Ten problem jest/będzie…)
- It is vital / essential / key to … (Ważne jest, aby…)
- As far as … is concerned. (Jeżeli chodzi o…)
- The issue is … (Problem polega na…)
- One thing to consider is … (Jedną sprawą, którą trzeba rozważyć jest…)
- Let us take a look at/consider … (Przyjrzyjmy się/Rozważmy…)
- How come … ? (Jak to się stało, że…?)
Wyliczanie przykładów
- For instance/example … (Na przykład…)
- Take … for example/instance. (Weźmy za przykład…)
- Firstly, … / Secondly, … / Thirdly, … / Finally… (Po pierwsze… / Po drugie… / Po trzecie… / W końcu…)
- In addition, …/Additionally, … (W dodatku…)
- On top of that … (W dodatku…)
- One the one hand, … (Z jednej strony…)
- To begin with, … (Przede wszystkim…)
- Giving examples… such as … (Dając przykłady… takie jak…)
- Apart from this/that … (Oprócz tego…)
- The most important advantage is … (Najważniejszą zaletą jest…)
- I must also mention … (Muszę też wspomnieć…)
- Last but not least, … (Ostatni, lecz nie mniej ważny [argument]…)
- What is more, … (Co więcej, …)
- A perfect example of that is … (Idealnym przykładem jest…)
- Especially … / In particular … / Particularly … (Szczególnie… / W szczególności…)
- For starters, … (Na początek,…)
Zauważanie innych aspektów tematu
- Nevertheless … (Niemniej jednak…)
- On the other hand, … (Z drugiej strony…)
- The most important disadvantage is … (Najważniejszą wadą jest…)
- On the contrary … (Przeciwnie…)
Powoływanie się na własne doświadczenia i dosadniejsze wyrażanie opinii
- I know from personal experience that/how … (Z własnego doświadczenia wiem, że/jak…)
- It is quite clear to me that … (To dla mnie dosyć jasne, że…)
- I will never forget it. (Nigdy tego nie zapomnę.)
- What attracts me most … (Co zaintrygowało mnie najbardziej…)
Rekomendowanie i zachęcanie czytelnika do działania
- You won’t regret it if you … (Nie pożałujesz, jeśli…)
- Don’t hesitate to … (Nie wahaj się…)
- Don’t hesitate, go and check it for yourself! (Nie wahaj się, sprawdź sam/a!)
- You should try it yourself if you have a chance. (Sam/a powinieneś/powinnaś spróbować, jeśli będziesz miał/a okazję.)
- I can definitely recommend … (Zdecydowanie mogę polecić…)
- It was definitely worth doing something. (Zdecydowanie warto było coś zrobić.)
- I’d strongly advise/suggest that … (Stanowczo radził(a)bym / sugerował(a)bym, aby …)
- You could always try to … (Zawsze możesz spróbować…)
- You may as well … (Możesz również…)
Inne wyrażenia
- As if this wasn’t enough, … (Jakby tego było mało…)
- As if that weren’t enough, … (Jakby tego było mało…)
- Despite / In spite of … (Pomimo…)
- Yet, … (Jednak…)
- Apparently … (Pozornie…)
- Due to … (Z powodu…)
- For this reason … (Z tego względu …)
- It is worth noting … (Warto wspomnieć…)
- As long as / So long as … (Jeśli tylko…)
- Thus … (Dlatego też…)
- Notwithstanding … (Pomimo…)
Zakończenie
Przykładowe zwroty
- To sum up… / Summing up… (Podsumowując…)
- In conclusion, … / To conclude, … (Podsumowując…)
- To wrap up, … (Na zakończenie…)
- To conclude, I would like to encourage everyone to … (Podsumowując, chciałbym/chciałabym zachęcić wszystkich do…)
- It was definitely worth … (Zdecydowanie warto było…)
- Personally, I think … (Osobiście uważam…)
- On the whole, … / By and large, … (Ogólnie rzecz ujmując,…)
- All in all, … / All things considered, … (Biorąc wszystko pod uwagę…)
- I strongly feel that, … (Głęboko wierzę, że…)
- I am totally against … (Jestem całkowicie przeciwny/a…)
- I have to express my disapproval … (Muszę wyrazić swoją dezaprobatę w stosunku do…)
- I could not agree more that … (Całkowicie się zgadzam, że…)
- It seems to me … (Wydaje mi się…)
- What do you think about it? (A co ty o tym myślisz?)
- For me, … (Dla mnie…)
- I have to express … (Muszę wyrazić…)
- After all, … (Ostatecznie…/ W każdym razie…)
- What will the future of … be? (Jaka będzie przyszłość…?)
- Perhaps in the future … (Być może w przyszłości…)
- Let’s hope … / Hopefully, … (Miejmy nadzieję, że…)
- For those reasons, I am with those who (think) … (Z tych powodów zgadzam się z tymi, którzy [uważają]…)
Zobacz też:
Maturzysto! Nie taka rozprawka straszna, jak się wydaje (język angielski) (czytaj)
Utrwal wiedzę
Poniżej znajdują się zadania wraz z odpowiedziami, do rozwiązania których wykorzystano wiedzę zaprezentowaną w tym artykule.
Materiały źródłowe
Informacje
1. Falla T. i in., Solutions Gold. Advanced Student’s Book. Podręcznik do liceów i techników, Oxford University Press, 2020.
2. Kay S. i in., Repetytorium z języka angielskiego dla liceów i techników. Wydanie jednotomowe. Poziom podstawowy z materiałem rozszerzonym, Pearson, 2022.
3. Rosińska M., Edwards L., Repetytorium. Podręcznik do szkół ponadpodstawowych. Poziom podstawowy i rozszerzony, Macmillan, 2022.
4. Rybak I. i in., Repetytorium maturzysty. Podręcznik do języka angielskiego. Poziom podstawowy i rozszerzony, Wydawnictwo Szkolne PWN, 2022.
5. Umińska M. i in., Longman Repetytorium maturalne. Podręcznik wieloletni | język angielski | poziom podstawowy, Pearson, 2017.
6. Williams D. i in., My Matura Perspectives. Repetytorium z języka angielskiego do szkół ponadpodstawowych. Poziom podstawowy i rozszerzony, Nowa Era, 2022.
7. Informator o egzaminie maturalnym z języka angielskiego od roku szkolnego 2022/2023, CKE, 2021.
8. https://wsjp.pl/haslartykuł – Wielki słownik języka polskiego PANo/podglad/2334/artykul/2553000/w-dzialalnosci-wydawniczej
Agnieszka
