Słowiński Park Narodowy

Dane techniczne

• Data utworzenia parku: 1 stycznia 1967 r.
• Lokalizacja: województwo pomorskie, powiaty słupski i lęborski, Wybrzeże Słowińskie
• Powierzchnia: 32 744 ha
• Siedziba dyrekcji: Smołdzino
• Symbol: mewa srebrzysta

Historia powstania parku

Pomysł utworzenia parku narodowego na Wybrzeżu Słowińskim przedstawiony został w 1945 r. podczas pierwszego powojennego zjazdu Państwowej Rady Ochrony Przyrody w Krakowie. Rok później powołano specjalną komisję, której zadaniem było opracowanie granic przyszłego parku. Przygotowana koncepcja zakładała utworzenie Kaszubskiego Parku Narodowego o powierzchni 32 000 ha. Od tego momentu prace nad nowym parkiem wyraźnie jednak zwolniły.

W 1960 r. doszło do korekty projektu. Znacznie zmniejszono granice przyszłego parku, a jednocześnie ostatecznie ustalono jego nazwę jako Słowiński Park Narodowy. Jednak dopiero w listopadzie 1966 r. Rada Ministrów przyjęła uchwałę, na mocy której utworzono park. W chwili powstania Słowiński Park Narodowy zajmował powierzchnię 18 069 ha, a jego siedziba znajdowała się w Łebie. W 1969 r. dyrekcję przeniesiono do Smołdzina.

W kolejnych latach park kilkukrotnie zdobywał uznanie międzynarodowych organizacji odpowiedzialnych za ochronę przyrody. Najpierw w 1977 r. UNESCO nadało terenom Słowińskiego Parku Narodowego rangę Rezerwatu Biosfery. W 1995 r. park został zaś wpisany na listę Konwencji Ramsarskiej zrzeszającej obszary wodno-błotne o znaczeniu światowym.

Kilka kolejnych istotnych wydarzeń w dziejach parku przyniósł 2004 r. Przede wszystkim rozszerzono granice do obecnej powierzchni 32 744 ha. W ramach tej korekty do parku został przyłączony pas wód Bałtyku o powierzchni 11 000 ha. Tym samym Słowiński Park Narodowy znalazł się na liście bałtyckich obszarów chronionych systemu HELCOM BSPA, który chroni przyrodę morską, ze szczególnym uwzględnieniem Morza Bałtyckiego. Również w tym roku obszar parku został włączony do sieci Natura 2000 w ramach dwóch obszarów ptasich –  Pobrzeże Słowińskie oraz Przybrzeżne wody Bałtyku. W 2008 r. na terenie tym wyznaczono dodatkowo jeszcze jeden obszar Natura 2000, tym razem siedliskowy – Ostoja Słowińska.

Przedmiot ochrony

Niewątpliwie najcenniejszym elementem Słowińskiego Parku Narodowego są wydmy. Zajmują one powierzchnię ponad 500 ha, co stanowi największy w Europie Środkowej obszar wędrującego piasku. Słowińskie wydmy, w zależności od stopnia sukcesji roślinności, przemieszczają się z prędkością od 3 do 10 m rocznie. Masy nawianego piasku osiągają tu dodatkowo całkiem pokaźne rozmiary – najwyższa wydma, czyli Łącka Góra, mierzy 42 m n.p.m.

Wiatr – rzeźbiarze powierzchni Ziemi (czytaj)

Innym ważnym punktem parku są przybrzeżne jeziora Łebsko i Gardno. Szczególnie istotne jest Łebsko – trzecie co do wielkości jezioro w Polsce. Kierunek przemieszczania się wydm z północnego-zachodu na południowy-wschód powoduje, że stopniowo zaczynają one nachodzić na Łebsko.

Obecność na niewielkiej przestrzeni piaszczystych wydm, sosnowych borów, płytkich jezior oraz towarzyszących im bagien oraz torfowisk sprawia, że Słowiński Park Narodowy obfituje w rozmaite siedliska i jest prawdziwą skarbnicą bioróżnorodności. Charakterystyczną cechą parku jest pasmowy układ roślinności. Poszczególne jej strefy układają się równolegle do brzegu morskiego. Najbliżej morza, na styku plaży i wydm, osiedlają się pojedyncze rośliny pionierskie, takie jak rukwiel nadmorska i honkenia piaskowa. Kolejną strefą są ruchome wydmy, tworzące zbiorowiska zwane wydmami białymi, które porośnięte są wysokimi trawami, np. piaskownicą zwyczajną. Jeszcze głębiej w ląd występuje zbiorowisko wydm szarych, czyli pas niskich i zwartych muraw, w których dominuje trawa szczotlicha siwa oraz liczne są rośliny kwiatowe. Ostatnim pasem są bory sosnowe, czy też w tym przypadku – bory bażynowe, które swoją nazwę wzięły od charakterystycznej dla nadmorskich lasów krzewinki występującej w podszyciu – bażyny czarnej.

Ogółem w parku występuje ponad 900 gatunków roślin naczyniowych, 164 gatunki mchów i ok. 300 gatunków glonów. Spośród nich niemal 80 gatunków objętych jest ochroną, m.in. mikołajek nadmorski, malina moroszka, lnica wonna czy widłak torfowy. Słowińskie lasy są też domem dla 424 gatunków grzybów i 225 gatunków porostów, w tym licznych chronionych, np. purchawicy olbrzymiej i szmaciaka gałęzistego.

Fauna Słowińskiego Parku Narodowego obejmuje m.in. 490 gatunków owadów, 70 gatunków mięczaków, 3 gatunki krągłoustych, 60 gatunków ryb, 10 gatunków płazów, 5 gatunków gadów, 274 gatunki ptaków w tym 181 lęgowe (wszystkie objęte ochroną!) oraz około 50 gatunków ssaków. Wśród gatunków zwierząt są liczne rzadkie i niezwykle cenne, m.in. zmieraczek plażowy, pływak lapoński, szczeżuja wielka, minóg morski, ohar, sieweczka obrożna, morświn, foka szara.

Materiały źródłowe