Magia w powietrzu, czyli najwyższe chmury na Ziemi

To niezwykłe zjawisko, jakim są obłoki srebrzyste, pojawia się w naszych szerokościach geograficznych najczęściej od połowy maja do końca sierpnia. Teraz jest najlepszy okres do jego obserwacji, dlatego tuż po zmroku rozglądaj się uważnie!

Czym są obłoki srebrzyste?

Obłoki srebrzyste to mezosferyczne chmury (od angielskiego Noctilucent clouds – w skrócie NLC) – najwyższe, jakie możemy obserwować z powierzchni naszej planety, znajdujące się ok. 75–85 km nad powierzchnią Ziemi. Chmury te zbudowane są z kryształków lodu osadzonych na jądrach kondensacji, które pochodzą najprawdopodobniej z przestrzeni kosmicznej. Obłoki można zobaczyć dzięki odpowiedniemu podświetleniu promieniami Słońca znajdującego się tuż poniżej linii horyzontu. Chmury pojawiają się niedługo po jego zachodzie i dają niesamowity, magiczny efekt świecenia w wiosenne oraz letnie wieczory.

Ryc. 1. Obłoki srebrzyste

Ryc. 2. Mechanizm oświetlenia obłoków srebrzystych przez Słońce

Pierwotnie, gdy odkryto te chmury w 1885 roku, badacze łączyli ich obecność z mającą miejsce dwa lata wcześniej erupcją wulkanu Krakatau. Jego wybuch miał duże znaczenie w kształtowaniu się klimatu i pogody w tamtym okresie. Chmury pojawiały się jednak na niebie również w kolejnych latach, co szybko obaliło przypuszczenia na temat ich genezy.

Gdzie można obserwować te chmury?

W związku z tym że chmury mezosferyczne występują na tak dużych wysokościach, są zjawiskiem stosunkowo słabo poznanym. Proces ich powstawania nie jest jeszcze do końca wyjaśniony przez naukę. Możemy jednak uchodzić za szczęściarzy, ponieważ obserwuje się je jedynie w wysokich szerokościach geograficznych – między 50 a 70 stopniem szerokości geograficznej. Od czasu do czasu internet obiega wiadomość o obłokach srebrzystych dostrzeżonych w Polsce.

Ryc. 3. Obłoki srebrzyste nad Mikołajkami (15 czerwca 2021 r.)

Co ciekawe, chmury te występują również w dzień, lecz przez nieodpowiednie naświetlenie są niewidoczne dla ludzkiego oka. Z tego powodu mimo występowania obłoków w wysokich szerokościach geograficznych –  za kołem podbiegunowym – ich obserwowanie jest utrudnione przez występujący tam dzień polarny.

Na pewno nieraz byłeś świadkiem tworzenia się lub nadejścia charakterystycznej pionowej, kłębiącej się chmury burzowej Cumulonimbus. Przeczytaj więcej na jej temat. 

Materiały źródłowe