Niemieckie wynalazki, które zmieniły świat

Często nawet nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak niektóre wynalazki zrewolucjonizowały świat i ułatwiły nam życie. Oczywiście do czasu, aż nagle zabraknie przedmiotu codziennego użytku lub niespodziewanie ulegnie on awarii. Wiele zawdzięczamy Niemcom i ich pomysłom. To właśnie bez nich nie sposób wyobrazić sobie dzisiaj życia. Koniecznie sprawdź, o które niemieckie wynalazki chodzi.

Druk

Jako pierwszy wypada przedstawić przełomowy wynalazek uchodzący za jeden z najważniejszych w dziejach ludzkości. Mowa o wynalezieniu prasy drukarskiej przez pochodzącego z Moguncji Jana Gutenberga. Przemysłowa metoda druku, zastosowanie ruchomej czcionki, założenie w 1448 roku drukarni i pierwszego dużego wydawnictwa – Jan Gutenberg niewątpliwie wyniósł cywilizację na wyższy poziom. Niestety na temat jego życia i działalności wydawniczej trudno znaleźć rzetelne informacje.

Ryc. 1. Jan Gutenberg

Arcydziełem Gutenberga jest 42-wierszowa Biblia nazywana Biblią Gutenberga, która drukowana była w latach 1452–1455. Do czasów obecnych przetrwało 48 egzemplarzy dzieła, z czego tylko 20 zachowanych jest w pełni. Jeden egzemplarz znajduje się w Polsce, w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie.

Ryc. 2. Biblia Gutenberga, egzemplarz z Nowego Jorku

Komputer

Czy potraficie wyobrazić sobie życie bez komputera? Pierwszy na świecie działający komputer zbudował w 1941 roku Konrad Zuse. Nazwał go Z3, ponieważ był to trzeci, ulepszony model maszyny obliczeniowej jego autorstwa. Ta ważąca tonę maszyna znacznie wyprzedzała swoją epokę. Jej konstruowanie było ściśle tajne i odbywało się pod czujnym okiem ówczesnego niemieckiego rządu. Jedyny egzemplarz Z3 został zniszczony przez Aliantów w czasie II wojny światowej. 

Ryc. 3. Konrad Zuse i replika maszyny obliczeniowej Z3 w Deutsches Museum w Monachium, czerwiec 1984

Świat motoryzacji

W wynalazkach w dziedzinie motoryzacji przodują właśnie Niemcy. Czy to prototyp roweru, pierwszy pojazd napędzany silnikiem benzynowym, czy elektryczny tramwaj – wielcy niemieccy konstruktorzy i inżynierowie sprawili, że przemieszczamy się szybciej i wygodniej.

Prototyp roweru 

12 czerwca 1817 roku Karl Freiherr von Drais ku zdumieniu wszystkich pokonał (jadąc jedną z nielicznych utwardzanych dróg) 14-kilometrową trasę, siedząc okrakiem na skonstruowanym przez siebie rowerze biegowym, nazwanym od jego nazwiska „Draisine”. Drezyna była prototypem znanego nam obecnie roweru – nie ma tu mowy o pedałach, łańcuchu czy hamulcach, lecz o odpychaniu się nogami od ziemi. Ta drewniana konstrukcja ważyła aż 22 kg! Rower biegowy (niem. Laufmaschine) miał stanowić tani zamiennik poruszania się konno. Nie był jednak wykorzystywany przez ludzi, ponieważ w tamtych czasach nie mieli oni potrzeby przemieszczania się i nie rozumieli idei dobrowolnego oddalania się od miejsca zamieszkania.

Ryc. 4. Laufmaschine czyli rower biegowy

Pierwszy samochód  

Nie sposób wyobrazić sobie, jak wyglądałby świat bez samochodu. Carl Benz w 1886 roku opatentował swój pojazd – Benz Patent-Motorwagen Nummer 1, który wyglądem nie przypominał dzisiejszego auta. Była to trójkołowa konstrukcja posiadająca silnik benzynowy z elektrycznym zapłonem, która mogła rozpędzić się do maksymalnie 16 km/h. Obserwatorzy podchodzili sceptycznie do tego wynalazku do czasu, aż Berta Benz, żona konstruktora, jako pierwsza osoba w historii odbyła dalekobieżną podróż tym oto automobilem (podobno w tajemnicy przed mężem).  Pokonała 106 km z Mannheim do Pforzheim, gdzie mieszkała jej matka.

Ryc. 5. Benz Patent-Motorwagen Nummer 1 w muzeum Mercedes-Benz Welt

Oryginalny pojazd skonstruowany przez Carla Benza można obejrzeć na najwyższym piętrze muzeum Mercedes-Benz Welt w Stuttgarcie. 

Silnik wysokoprężny 

Być może nawet nie zdając sobie z tego sprawy, znacie wiele nazwisk niemieckich konstruktorów i inżynierów związanych z motoryzacją, których wynalazki rewoucjonizowały mobilność. Gottlieb Daimler, Wilhelm Maybach, Rudolf Diesel. Brzmi znajomo, prawda? Nawet jeśli nie jesteście fanami motoryzacji, określenie takie jak silnik Diesla z pewnością nie jest Wam obce. Zbudowany został w 1897 roku, a jego konstruktor Rudolf Diesel omal nie zginął, gdy prototyp tego silnika eksplodował. 

Elektryczne tramwaje i windy

Warto wspomnieć tu także o pionierze przemysłu elektrotechnicznego, który skonstruował m.in. elektryczny tramwaj! Jemu zawdzięczamy także stworzenie pierwszej elektrycznej windy w 1880 roku. To Ernst Werner von Siemens. Jego nazwiskiem nazwano koncern znany obecnie na całym świecie.

Ryc. 6. Ernst Werner von Siemens

Domowe różności

W naszych domach nie brakuje sprzętów oraz urządzeń, które ułatwiają i umilają nam życie. Zapewne wielu z Was ciężko wyobrazić sobie chociażby kuchnię bez lodówki, zapachu porannej kawy czy widoku butelki lubianego słodkiego napoju gazowanego. 

Lodówka

Znajduje się w każdej kuchni i codziennie korzystamy z tego urządzenia. W 1876 roku fizyk Carl von Linde wynalazł jednostkę chłodzącą uznawaną za pierwszą lodówkę. Pięć lat wcześniej stworzył pierwszą w Europie maszynę do wyrabiania lodu, która pozwoliła monachijskiemu browarowi Spaten produkować piwo w lecie. 

Termos 

Wycieczka w góry bez termosu? Wykluczone! Reinhold Burger w 1907 roku uzyskał patent, dzięki któremu obecnie możemy przechowywać zarówno gorące, jak i zimne napoje w butelce próżniowej. Termos to nazwa wyłoniona w wyniku konkursu, zaproponowana przez pewnego mieszkańca Monachium. Słowo „Thermos” wywodzi się z greki i oznacza „ciepło”.

Wokół kawy 

Najwyższa pora na kobiecy akcent! Dzięki tej gospodyni domowej z uwielbianego napoju – kawy, z łatwością można pozbyć się fusów. Melitta Bentz w 1908 roku przedziurawiła dno metalowego kubka, położyła na nim bibułę ze szkolnego zeszytu syna (która służyła mu do usuwania atramentowych kleksów), nasypała kawy i zalała ją wodą. Rezultat: kawa bez fusów.

Zaradna gospodyni domowa bardzo szybko uzyskała patent na filtry do kawy i wraz z mężem założyła firmę Melitta. Przedsiębiorstwo prężnie się rozwijało i w 1962 roku jako pierwsze w Niemczech zaczęło sprzedaż mielonej kawy w hermetycznie zamykanych pojemnikach. Trzy lata później firma Melitta wyprodukowała jeden z pierwszych elektrycznych ekspresów do kawy – Melitta MA 120.

Ryc. 7. Elektryczny ekspres do kawy Melitta MA 120 

Do dziś możemy kupować filtry do kawy, kawę i ekspresy firmy Melitta. 

Fantastyczna Fanta

Jedni nie wyobrażają sobie życia bez kawy, a drudzy bez słodkich napojów gazowanych. Popularny napój Fanta powstał w 1940 roku w niemieckiej fabryce Coca-Coli, ponieważ na III Rzeszę odpowiedzialną za wybuch II wojny światowej nałożono embargo na import surowców niezbędnych do produkcji uwielbianej przez wszystkich coli. Fantę stworzył chemik koncernu – dr Wolfgang Schetelig. Jej nazwa wywodzi się od niemieckich słów Fantasie, fantastisch. Początkowo wytwarzana była z serwatki i miąższu jabłek. Na polski rynek trafiła dopiero w 1992 roku.

Ryc. 8. Plakat Fanty

Dla zdrowia i urody

Obecnie niestraszny nam nawet silny ból głowy – rozprawi się z nim bowiem powszechnie znany niemiecki lek. Kwestię podstawowej pielęgnacji część z Was zapewne od dziecka powierzała jednemu kosmetykowi w niebieskim opakowaniu. Czy już domyślacie się, o których wynalazkach mowa? 

Aspiryna firmy Bayer

Mimo że po opracowaniu paracetamolu i ibuprofenu jej popularność zmalała, nadal stanowi ważny środek przeciwbólowy, przeciwgorączkowy i przeciwzapalny. Aspiryna to flagowy produkt przedsiębiorstwa farmaceutyczno-chemicznego Bayer. W 1897 roku Felix Hoffmann uzyskał kwas acetylosalicylowy w formie użytecznej dla przemysłu medycznego. Od 1899 roku firma Bayer sprzedaje na całym świecie lek o nazwie Aspiryna.

Ryc. 9. Opakowanie Aspiryny na wystawie Niemieckiego Muzeum Farmacji w Heidelbergu

Kultowy krem 

Na pewno każdy z Was chociaż raz w życiu użył tego produktu kosmetycznego – niebieskiego kremu zamkniętego w metalowym opakowaniu. Krem Nivea pojawił się w 1911 roku za sprawą niemieckiego farmaceuty (urodzonego w Gliwicach) Oskara Troplowitza i jego przedsiębiorstwa Beiersdorf. Stał się pierwszym kosmetycznym kremem produkowanym na skalę przemysłową. 

Ryc. 10. Plakat reklamowy kremu Nivea z 1950 roku

Pierwsze pudełko kremu Nivea w kolorze niebieskim trafiło na sklepowe półki w 1925 roku. 

Ryc. 11. Pudełko kremu Nivea na przestrzeni lat 

Który z przedstawionych niemieckich wynalazków jest dla Ciebie najważniejszy? Czy wyobrażasz sobie bez niego dzisiejszy świat?

Materiały źródłowe