W artykule
Jednym ze skutków zakończenia I wojny światowej oraz paryskiej konferencji pokojowej było utworzenie Ligi Narodów. Organizacja powstała z inicjatywy prezydenta USA Thomasa Woodrowa Wilsona. Funkcjonowała w latach 1920-1946.
Przyczyny utworzenia Ligi Narodów
- zakończenie I wojny światowej,
- zwołanie paryskiej konferencji pokojowej i uchwalenie traktatu wersalskiego,
- konieczność zagwarantowania nowego międzynarodowego ładu,
- zagwarantowanie pokojowego trybu rozwiązywania konfliktów,
- zrealizowanie inicjatywy prezydenta USA.
Cele Ligi Narodów
- cele Ligi Narodów zostały określone w „Pakcie Ligi Narodów”,
- zagwarantowanie pokoju między narodami,
- kontrolowanie przestrzegania małego traktatu wersalskiego (traktat mniejszościowy),
- utworzenie systemu opieki mandatowej nad koloniami niemieckimi oraz krajami odłączonymi od imperium tureckiego,
- rozwój stosunków międzynarodowych,
- ograniczenie używania siły na rzecz stosowania sankcji ekonomicznych i militarnych.
System mandatowy zakładał przygotowanie terenów skolonizowanych do uzyskania samodzielności i niepodległości. Terytoria mandatowe zostały podzielone na 3 kategorie:
- Mandat typu A – państwa najlepiej przygotowane do uzyskania suwerenności. Państwo sprawujące nad nim mandat miało służyć doradztwem i zarządzać administracyjnie. Przykład: Irak, Palestyna, Syria.
- Mandat typu B – państwa słabiej rozwinięte i nieprzygotowane do szybkiego odzyskania niepodległości. Przykład: kolonie niemieckie w Afryce, np. Tanganika, Togo, Kamerun.
- Mandat typu C – państwa, których droga do niepodległości była długa. Przykład: dawne posiadłości niemieckie na Pacyfiku, np. Niemiecka Nowa Gwinea, Afryka Południowo-Zachodnia.
Zasady funkcjonowania Ligi Narodów
- pokojowa współpraca między narodami,
- zapewnienie jawności stosunków międzynarodowych,
- opieranie się w stosunkach międzynarodowych na sprawiedliwości i honorze,
- wyrzeczenie się siły w konfliktach międzynarodowych, choć dawano możliwość prowadzenia tzw. legalnych wojen.
Liga Narodów – najważniejsze informacje
- siedziba: Genewa
- członkowie: w okresie międzywojennym liczba członków wahała się między 45 a 60 państw
- 1926 r. – przystąpienie Niemiec
- 1933 r. – wystąpienie Niemiec i Japonii
- 1934 r. – przystąpienie ZSRR
- 1937 r. – wystąpienie Włoch
- 1940 r. – usunięcie ZSRR
Ryc. 1. Liga Narodów – półoficjalny symbol
Struktura Ligi Narodów
Organ | Kompetencje |
Zgromadzenie Ligi Narodów |
Kompetencje:
Skład:
|
Rada Ligi Narodów |
Kompetencje:
Skład:
|
Sekretariat Ligi Narodów |
Kompetencje:
|
Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej |
Kompetencje:
|
Międzynarodowa Organizacja Pracy |
Kompetencje:
|
Przyczyny słabości Ligi Narodów
- nie utworzono sił zbrojnych, które mogłyby interweniować w sytuacjach kryzysowych,
- państwa łamiące zasady Ligi Narodów po prostu występowały z organizacji, by uniknąć odpowiedzialności w postaci sankcji,
- państwa należące do Ligi Narodów nie zawsze współdziałały, wolały realizować własne interesy,
- pokój światowy nie był główną wartością dla członków Ligi,
- system głosowania (zasada jednomyślności) sprawiał, że trudno było podjąć decyzje, a państwa łatwo wyłamywały się z obrad,
- pomysłodawcą Ligi Narodów był prezydent Stanów Zjednoczonych, mimo to USA nie przystąpiły do organizacji i powróciły do polityki izolacjonizmu.
Zapamiętaj! Liga Narodów w pigułce
Liga Narodów:
- to organizacja międzynarodowa powstała z inicjatywy prezydenta USA Thomasa Woodrowa Wilsona podczas paryskiej konferencji pokojowej kończącej I wojną światową,
- swą siedzibę miała w Genewie,
- funkcjonowała w latach 1920-1946,
- jej celem było utrzymanie pokoju i współpracy międzynarodowej na świecie,
- stworzyła system mandatowy,
- najważniejsze organy to: Zgromadzenie Ligi Narodów (międzynarodowy parlament), Rada Ligi Narodów (władza wykonawcza), Sekretariat Ligi Narodów.
Utrwal wiedzę
Poniżej znajdują się zadania wraz z odpowiedziami, do rozwiązania których wykorzystano wiedzę zaprezentowaną w tym artykule.
Materiały źródłowe
Ilustracje
Ryc. 1.: Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Liga_Narod%C3%B3w#/media/Plik:Flag_of_the_League_of_Nations_(1939).svg.