W artykule
Aktualnie obowiązujący system edukacji niejako wymusza na ósmoklasistach decyzję dotyczącą swojej przyszłości. To pierwszy poważny krok w dorosłość, stawiany jeszcze przed osiągnięciem pełnoletności. W jaki sposób wybrać szkołę odpowiednią dla siebie? Jak nie popełnić błędu przy wyborze i co zrobić, jeśli nasza decyzja nie była słuszna?
Typy szkół średnich
Zanim podejmiemy decyzję o wyborze szkoły ponadpodstawowej, musimy zorientować się, jaka jest specyfika każdej z nich. Po ostatniej reformie edukacji możemy kontynuować naukę w liceum, technikum oraz szkole branżowej I stopnia. Czym się one charakteryzują?
Liceum ogólnokształcące
Trwa 4 lata i kończy się egzaminem maturalnym. Aplikując do liceum, musisz najczęściej wybrać konkretny profil klasy, w którym będziesz kontynuować naukę. Dzięki temu możesz sumiennie przygotować się do egzaminu maturalnego na poziomie rozszerzonym. Oprócz klas profilowanych, są dostępne również klasy ogólne – dla osób niezdecydowanych, które jeszcze poszukują swojej drogi życiowej. Liceum warto wybrać wtedy, gdy planujesz dostać się na studia.
Technikum
Okres nauki w technikum jest w stosunku do liceum wydłużony o rok, a więc trwa 5 lat. Wynika to z faktu, że technikum przygotowuje swoich absolwentów również do konkretnych zawodów. Uczniowie mają zatem dużo więcej przedmiotów i więcej czasu spędzają na nauce. Kończąc technikum możesz podejść do matury oraz egzaminów zawodowych, które poświadczą Twoje kwalifikacje. Technikum daje poczucie bezpieczeństwa dla osób, które nie są jeszcze pewne, czy pragną kontynuować naukę w trakcie studiów. Absolwenci mają w rękach konkretny fach oraz doświadczenie zdobyte w trakcie obowiązkowych praktyk i staży.
Szkoła branżowa
Szkoły branżowe wyparły istniejące dotąd szkoły zawodowe. Zostały podzielone na dwa stopnie. Nauka w szkole branżowej I stopnia trwa 3 lata i obejmuje zarówno treści ogólne, jak i zawodowe. Nacisk jest położony tutaj na praktyczną naukę zawodu. Absolwenci mają możliwość kontynuowania nauki w szkole branżowej II stopnia (trwającej 2 lata). Dzięki temu mogą uzyskać tytuł technika oraz przystąpić do egzaminu maturalnego. Jest to znakomita opcja dla osób, które wiążą swoją przyszłość z konkretnym zawodem.
Na co zwrócić uwagę podczas wyboru szkoły?
Indywidualne predyspozycje i zainteresowania
Po nauce w szkole podstawowej wiesz już na pewno, które przedmioty lubisz bardziej, a które są Twoją piętą achillesową. Być może masz inne zainteresowania: sportowe, artystyczne, muzyczne. Wszystko to jest ważne podczas wyboru szkoły średniej. Jeśli lubisz rysować, warto zastanowić się nad liceum plastycznym. W przypadku zainteresowania mechaniką, możesz rozważyć technikum mechaniczne, ale również szkołę branżową. Jeśli nadal nie wiesz, w czym czujesz się najlepiej, wybierz klasę ogólną w liceum ogólnokształcącym. Zyskasz dodatkowy czas na decyzję o swoim życiu.
Plany na przyszłość
Sprawa jest prosta, jeśli już w szkole podstawowej wiesz dokładnie, w jakim zawodzie chcesz się kształcić. W tym wypadku droga postępowania jest oczywista. Sprawdź, jakie przedmioty są wymagane podczas rekrutacji na dany kierunek. W tym celu przejrzyj serwisy internetowe kilku uczelni. Te informacje znajdziesz w zakładkach nazwanych “Rekrutacja” bądź “Dla kandydatów”. To pomoże Ci wybrać profil klasy, a następnie przedmioty, które będziesz zdawać na maturze rozszerzonej.
Barometr zawodów
Jeśli natomiast nie masz pomysłu na przyszłość i szukasz inspiracji, zajrzyj na www.barometrzawodow.pl. Znajdziesz tam prognozy na zapotrzebowanie pracowników, dane na temat liczby osób bezrobotnych oraz ofert pracy w danym zawodzie z podziałem na województwa oraz powiaty. Jest to niezwykle ważne, ponieważ rynek pracy ma charakter dynamiczny, a więc nieustannie się zmienia. Artykuł na temat listy zawodów i kompetencji przyszłości znajdziesz w naszej bazie wiedzy. Te informacje warto wziąć pod uwagę podczas planowania swojej przyszłości.
Kwestie finansowe
Częstą motywacją wyboru szkoły, a co za tym idzie – zawodu, są kwestie finansowe. W społeczeństwie konsumpcyjnym, w jakim przyszło nam żyć, zarobki zdają się odgrywać bardzo ważną rolę. Warto jednak uzmysłowić sobie, że wybór zawodu dokonany wbrew zainteresowaniu, lecz w pogoni za pieniądzem, prowadzi do szybkiego wypalenia zawodowego. Jak długo można robić coś, co nas nie interesuje lub wręcz denerwuje? Taka sytuacja prowadzi często do konieczności zmiany zawodu i rozpoczęcia długiego oraz żmudnego procesu przekwalifikowania się.
Rady znajomych i rodziny
Podczas wyboru szkoły warto kierować się doświadczeniem starszych kolegów i koleżanek, a także rodziców i rodziny. Być może ktoś uczył się w szkole, do której chcesz aplikować i może się podzielić z Tobą swoją opinią na ten temat. Jednak pod żadnym pozorem nie wybieraj szkoły tylko dlatego, że idzie do niej Twój najlepszy przyjaciel czy przyjaciółka. W nowej szkole poznasz nowych znajomych, dlatego nie warto męczyć się w miejscu, które zupełnie nie łączy się z Twoimi zainteresowaniami czy planami na przyszłość. Czasem zdarza się, że rodzice mają inny plan na życie dziecka, niż ono samo. Miej odwagę pokazać swoje racje. Jeśli interesuje Cię biologia i marzysz o tym, żeby zostać weterynarzem, nie kieruj się radami rodziców, którzy przewidzieli dla Ciebie karierę adwokacką.
Poziom nauczania
Jednym z kryteriów wyboru szkoły jest poziom nauczania, jaki oferuje uczniom. Jest to ważne zwłaszcza dla osób, które pragną dostać się na kierunki oblegane, wymagające wysokich progów punktowych na maturze. Jak jednak zdobyć takie informacje? Z pomocą przychodzi portal edukacyjny Perspektywy (http://perspektywy.pl/portal/). Co roku publikuje on Rankingi Perspektyw. Można w nich sprawdzić, które miejsce w skali kraju bądź województwa zajmuje pod względem poziomu nauczania interesująca nas szkoła. Perspektywy prowadzą także rankingi uczelni wyższych oraz kierunków studiów – warto im się przyjrzeć, planując swoją przyszłość.
Wskaźnik EWD
Czasem może się zdarzyć, że o poziomie szkoły nie decyduje pracująca w niej kadra, lecz przyjmowani w procesie rekrutacji uczniowie. W takim wypadku szkoła bazuje na wypracowanej przez lata renomie, a z rozmów z absolwentami wynika, że wybór tej placówki był dla nich rozczarowaniem. Jak w takim razie sprawdzić, czy miejsce w rankingu danej szkoły wiąże się z poziomem nauczania, nie zaś wyłącznie z tym, że uczęszczają do niej najlepsi absolwenci szkół podstawowych? Aby ten problem rozwiązać, stworzono metodę analizy zwaną Edukacyjną Wartością Dodaną (EWD). Mierzy ona wkład szkoły w wyniki nauczania. Jakim sposobem? Otóż porównuje osiągnięcia szkolne na początku nauki w placówce oraz na jej zakończenie. W ten sposób poznajemy przyrost wiedzy uczniów. Wskaźniki EWD dla poszczególnych szkół można sprawdzić na stronie https://ewd.edu.pl/.
Odległość, warunki, kwestie finansowe
Pozostałe do rozważenia kwestie to odległość, panujące w szkole warunki oraz finanse. Oddalona o kilkadziesiąt kilometrów szkoła wymusza na uczniu codzienne, czasochłonne i męczące dojazdy. Rozwiązaniem może być wtedy znalezienie internatu. Wiąże się to jednak z koniecznością wyprowadzenia z domu oraz dodatkowymi opłatami. Szkoły prywatne oraz społeczne również wymagają zapłaty czesnego. Także uczęszczanie do szkoły plastycznej wiąże się z dodatkowymi, ukrytymi kosztami. Dochodzi tutaj bowiem konieczność zakupu artykułów papierniczych i artystycznych. Podejmując decyzję o rekrutacji do takiej placówki, należy porozmawiać z rodzicami. Z kolei warunki można łatwo sprawdzić, pojawiając się na dniach otwartych danej szkoły. Ważne jednak, żeby nie kierować się wyłącznie wyglądem szkoły. Bywa, że pięknie wyremontowane placówki nie oferują wysokiej jakości kształcenia.
Co zrobić, gdy wybór okazał się niesłuszny?
Może okazać się, że profil klasy lub typ szkoły, do której uczęszczamy, nie spełniają naszych oczekiwań. Bywa i tak, że w trakcie kilku miesięcy nauki w nowym miejscu, odkryjemy nieznane dotąd pasje, np. polubimy biologię, ponieważ osoba ucząca tego przedmiotu przekazuje wiedzę z pasją i zaangażowaniem. Większość szkół dopuszcza możliwość przeniesienia się z klasy do klasy. Można również zmienić placówkę, chociaż w trakcie trwania roku szkolnego może okazać się to nieco skomplikowane.
Praktyczne wskazówki
- Przyjrzyj się swoim predyspozycjom.
- Zastanów się nad wyborem studiów bądź przyszłego zawodu jeszcze w ósmej klasie.
- Przejrzyj Barometr zawodów i dowiedz się, które zawody mają przyszłość.
- Odwiedź uczelniane strony internetowe. Sprawdź, jakie przedmioty są wymagane podczas rekrutacji na interesujący Cię kierunek.
- Przejrzyj oferty szkół średnich, które bierzesz pod uwagę. Idź na dni otwarte, porozmawiaj z nauczycielami i uczniami.
- Przejrzyj statystyki prowadzone przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne – dowiesz się, jak wygląda zdawalność matury w wybranych przez Ciebie szkołach.
- Sprawdź rankingi Perspektyw i EWD.
- Nie podejmuj decyzji pod wpływem namowy koleżanek czy rodziców.
Anna
