Jak słuchać, żeby zrozumieć? | Języki obce

Zadania na rozumienie ze słuchu wydają się być najtrudniejszą częścią na egzaminach maturalnych i ósmoklasisty. Nasz artykuł podpowie Ci, jak się do nich przygotować i jak ćwiczyć słuchanie ze zrozumieniem na co dzień.

Jak przygotować się do słuchania ze zrozumieniem?

Zanim zaczniesz rozwiązywać zadanie, poszukaj wskazówek dotyczących nagrania. Przede wszystkim przyjrzyj się poleceniu: znajdziesz tam informacje dotyczące rodzaju tekstu (np. wywiad, transmisja radiowa, rozmowa w pociągu) i tematu nagrania (np. zamawianie potrawy, kupowanie biletu, zwiedzanie zamku, opis wrażeń po koncercie). Jeśli nagranie znajduje się w podręczniku, to zwróć też uwagę np. na zdjęcia i rysunki, które pojawiają się przy zadaniu, a także na temat lekcji (np. jeśli dotyczy ona ekologii, to nagranie również będzie skupiało się na tym temacie).

Następnie przeczytaj pytania. Na niektóre z nich masz szansę odpowiedzieć, jeszcze zanim wysłuchasz tekst – wystarczy, że oprzesz się na wiedzy własnej oraz informacjach dostępnych w poleceniu. Na przykład, jeśli pytanie dotyczy liczby osób, które rozmawiają, to możemy udzielić odpowiedzi, bazując na poleceniu (przykład: w poleceniu mamy informację, że usłyszymy wywiad dziennikarza i aktorki – z tego wnioskujemy, że rozmowę będą prowadziły dwie osoby). Czasami odpowiedź na jedno z pytań znajdziemy w innym. Przykładowo, jeśli w pytaniu nr 1 mamy ustalić, gdzie odbywa się rozmowa, a w pytaniu nr 2 – jakim środkiem transportu osoby wypowiadające się na nagraniu dojechały na lotnisko, to możemy przyjąć, że rozmowa odbywa się właśnie na lotnisku. Punktem wyjścia jest dla nas uważne przeczytanie wszystkich pytań.

Więcej o czytaniu ze zrozumieniem dowiesz się z czytając artykuł na naszym blogu.

Jak czytać, żeby zrozumieć? | Języki obce (czytaj)

Co robić w trakcie słuchania?

W zadaniach najczęściej słyszymy nagranie dwa razy. Warto wykorzystać oba nagrania i podzielić pytania na te, które możemy zrobić już po pierwszym przesłuchaniu oraz na te, które wykonamy w trakcie drugiego. Jeśli przy każdym słuchaniu skupimy się na części pytań, łatwiej będzie nam udzielić poprawnej odpowiedzi.

Pierwsze słuchanie

Przy pierwszym słuchaniu nagrania postaraj się odpowiedzieć na pytania ogólne, czyli dotyczące sytuacji, w jakiej odbywa się nagranie:

• liczby osób, które zabierają głos;
• czynności, które wykonują (np. podczas dialogu mogą się witać lub żegnać, składać zamówienie, pytać o drogę);
• miejsca, w którym odbywa się rozmowa;
• tematu nagrania;
• celu rozmowy oraz intencji rozmówców (np. chcą uzyskać jakieś informacje, zapoznać się ze sobą, umówić się, a może przekazać instrukcję lub wyjaśnić komuś drogę).

W trakcie słuchania skupiamy się na pytaniach typu prawda/ fałsz, pytaniach o słowa-klucze oraz dotyczących dopasowania tytułów do fragmentów nagrań. 

Po pierwszym słuchaniu możemy też zweryfikować poprawność odpowiedzi, których udzieliliśmy przed wysłuchaniem nagrania.

Drugie słuchanie

W trakcie drugiego słuchania skupiamy się na informacjach szczegółowych, do których zaliczamy między innymi:

• dane osobowe (np. imiona i nazwiska, wiek rozmówców, ich zawody);
• daty i miejsca; 
• dane liczbowe (dotyczy to np. danych statystycznych, procentowych);
• opis czynności (np. wymienianie produktów, które kupujemy, czy opis kolejnych etapów drogi); 
• uzasadnienia czynności, które wykonują rozmówcy (przykładowo, przy pierwszym słuchaniu ustaliliśmy, że chcą się umówić, a przy drugim słuchaniu ustalamy, że umawiają się w celu kupienia prezentu urodzinowego dla koleżanki).

W trakcie drugiego słuchania koncentrujemy się zatem na tych pytaniach, które wymagają dokończenia zdań, uzupełnienia tabelek, dopasowywania fragmentów nagrania do obrazków oraz układania elementów występujących na nagraniu w prawidłowej kolejności.

Jak ćwiczyć słuchanie ze zrozumieniem?

Przede wszystkim: najważniejsze jest skupienie! Nie ćwiczymy słuchania mimochodem, w trakcie jazdy tramwajem albo gotowania. Gdy włączamy w tle jakiś film lub serial, nasza uwaga nie jest skupiona na treści, a w rezultacie nic nie wyciągamy z takiego ćwiczenia. Jeśli chcemy rozumieć to, co słyszymy, musimy skupić na tym całą naszą uwagę. Oto kilka wskazówek, jak poprawić swoją umiejętność słuchania ze zrozumieniem:

• Przeczytaj transkrypcję nagrania. Zanim porównasz swoje odpowiedzi z kluczem, spróbuj przeczytać transkrypcję, czyli zapis tego, co usłyszałeś. W ten sposób możesz też poszukać słów albo konstrukcji gramatycznych, których nie zrozumiałeś, i sprawdzić ich znaczenie. Nie tłumacz całego tekstu transkrypcji – odpowiedzi do zadań udzielasz w języku obcym, a nie polskim, dlatego spróbuj zrozumieć nagranie i w oparciu o to tworzyć odpowiedzi. 
• Włącz napisy w oryginalnym języku. Jeśli korzystasz z materiałów, do których nie ma transkrypcji, możesz włączyć napisy (np. YouTube umożliwia automatyczne generowanie napisów, a dla przeglądarki Chrome można pobrać bezpłatną wtyczkę LLN – Language Learning with Netflix). Pierwszy raz odsłuchaj nagranie bez napisów – do drugiego nagrania możesz je włączyć. Ważne, aby były one w oryginalnym języku – jedynie w ten sposób skupisz się na rozumieniu tekstu, a nie tylko na jego przetłumaczeniu w głowie. 
• Zwolnij nagranie. Zarówno w popularnych odtwarzaczach, jak i serwisach streamingowych, możemy zmieniać tempo nagrania. Na początku, jeśli dopiero zaczynamy ćwiczenia na rozumienie ze słuchu, warto korzystać z tej opcji. Z czasem będziemy coraz bardziej przyzwyczajeni do słuchania i zwalnianie wykorzystamy jedynie przy trudniejszych fragmentach. 
• Nie musisz rozumieć wszystkiego! Podobnie jak przy czytaniu, spróbuj zrozumieć sens zdań, a nie tylko poszczególnych wyrazów. Jeśli na nagraniu usłyszysz słowo, którego nie znasz, postaraj się odgadnąć jego znaczenie z kontekstu. Możesz też je zapisać: czasami łatwiej zrozumieć nam dany wyraz, gdy go widzimy. 
• Wybieraj tematy, które Cię interesują! Na pewno łatwiej będzie Ci skupić się oraz zmotywować do ćwiczeń, jeśli znajdziesz nagrania o tematyce, która Cię ciekawi. Wcale nie musisz opierać się wyłącznie na zadaniach z repetytoriów i podręczników! Lubisz czytać? Poszukaj Youtuberów, którzy polecają ciekawe książki! Interesuje Cię ekologia? Znajdź podcast ekologiczny! Możesz też poszukać podcastów, które są przeznaczone dla osób uczących się (znajdziesz je np. w serwisie Spotify). Później w ramach ćwiczenia spróbuj streścić to, co usłyszałeś lub porozmawiać na ten temat z kimś innym. Na początek postaraj się wybierać krótkie nagrania, nie dłuższe niż 5 minut – łatwiej będzie Ci zachować skupienie przez cały ten czas.

Najważniejsze, żeby się nie zniechęcać i być cierpliwym! Na początku słuchanie może sprawiać trudności, ale praktyka czyni mistrza. Podczas nauki w domu zdarza się nam pomijać słuchanie ze zrozumieniem, ale to bardzo ważna umiejętność. Im więcej będziesz słuchać, tym łatwiej przyjdzie Ci zrozumienie rozmowy prowadzonej na żywo. Powodzenia!

Materiały źródłowe